W dniu 5 października 2023 r. weszły w życie zmiany Ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2569 z późn. zm. – Ustawa) dotyczące uprawnień Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) w zakresie nabywania oraz obejmowania udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Dotychczasowe uprawnienia KOWR polegające na prawie pierwokupu udziałów i akcji w spółkach kapitałowych oraz na obejmowaniu i nabywaniu udziałów i akcji zostały rozszerzone również na spółki dominujące w stosunku do spółek będących właścicielami lub użytkownikami nieruchomości rolnych.
W związku z powyższym:
KOWR działającemu na rzecz Skarbu Państwa przysługuje prawo pierwokupu udziałów i akcji w:
- spółce kapitałowej w rozumieniu art. 4 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha;
- spółce dominującej w rozumieniu art. 4 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, która posiada udziały lub akcje w spółce, o której mowa w pkt 1.
Pamiętać należy, że nabycie akcji i udziałów w spółce handlowej wymienionej powyżej, dokonane na podstawie czynności prawnej niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważne.
Ponadto KOWR za zgodą ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, wydaną na uzasadniony wniosek Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka, może obejmować i nabywać, a na wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, obejmuje i nabywa: odpłatnie albo nieodpłatnie, na własność Skarbu Państwa, akcje i udziały w spółkach wskazanych powyżej, jeżeli wymaga tego realizacja zadań wynikających z polityki państwa w zakresie wdrażania i stosowania instrumentów wsparcia rolnictwa, aktywnej polityki rolnej oraz rozwoju obszarów wiejskich.
Objęcie i nabycie akcji i udziałów następować ma aktualnie po cenie nie wyższej niż wartość rynkowa akcji lub udziałów, z uwzględnieniem ich obciążeń (czyli może nastąpić po cenie niższej).
Opisywana nowelizacja wprowadziła w Ustawie także szereg innych zmian, w tym doprecyzowała przepisy określające nieruchomości rolne wyłączone z zakresu stosowania Ustawy. Po zmianach Ustawy nie stosuje się do nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0.3 ha (dotychczas wyłączeniem obejmowano generalnie nieruchomości rolne o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha).
