W dniu 24 czerwca 2024 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw, zapowiadana od wielu miesięcy Ustawa o ochronie sygnalistów. O planach jej wprowadzenia pisaliśmy w naszym Newsletterze już rok temu.
Ustawa stanowi implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Jej celem jest wprowadzenie w państwach członkowskich Unii Europejskiej ochrony przed odwetem osób, które sygnalizują i zgłaszają w jednostkach sektora publicznego i prywatnego naruszenia prawa.
Do wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych obowiązane mają być podmioty, na rzecz których wykonuje lub świadczy pracę co najmniej 50 osób. Co ważne, chodzi tu nie tylko o pracowników, ale także np. zleceniobiorców.
Podmioty zobowiązane będą do wyznaczenia wewnętrznej jednostki lub osoby w ramach swojej struktury organizacyjnej albo też zawarcia umowy z podmiotem upoważnionym do przyjmowania zgłoszeń. Dalsze postępowanie odbywać się będzie zgodnie z ustanowioną procedurą.
Podmioty należące do grupy kapitałowej będą mogły ustalić wspólną procedurę zgłoszeń wewnętrznych, pod warunkiem zapewnienia zgodności wykonywanych czynności z ustawą o ochronie sygnalistów.
Ustawa przewiduje sankcję za brak ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych nie ustanowienie jej ustanowienie jej z istotnym naruszeniem wymogów ustawy o ochronie sygnalistów. Osoby odpowiedzialne mogą zostać ukarane karą grzywny do kwoty 5.000 zł.
Uniemożliwianie lub poważne utrudnianie sygnalistom dokonywania zgłoszeń może skutkować karą grzywny do kwoty powyżej miliona złotych, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności, w zależności od wagi naruszenia.
Ustawa wymusi wdrożenie lub dostosowanie w najbliższej przyszłości regulacji wewnętrznych do wymogów przepisów dotyczących sygnalistów, zwłaszcza w przypadku podmiotów nieposiadających dedykowanych działów compliance. Ustawa przewiduje krótki, trzymiesięczny, okres od dnia jej ogłoszenia do wejścia w życie większości przepisów, zakładając istotne dodatkowe obciążenia proceduralne do wykonania. Brak wprowadzenia procedur wewnętrznych albo ich wadliwa implementacja może natomiast skutkować opisaną w ustawie odpowiedzialnością karną oraz odszkodowawczą m.in. członków zarządów spółek handlowych.
Wprowadzenie odpowiednich wewnętrznych ram zapewniających ochronę osób zgłaszających naruszenia prawa staje się także standardem rynkowym, często weryfikowanym przez partnerów biznesowych w ramach procedur wyboru i akceptacji kontrahentów, zwłaszcza w transakcjach transgranicznych, a także w ramach procedur audytowych i nadzorczych.
Przepisy ustawy (poza regulacją dotyczącą zgłoszeń zewnętrznych) wejdą w życie 25 września 2024 r.
Nasza Kancelaria na bieżąco śledzi prace związane z pracami legislacyjnymi. W kolejnych Newsletterach będziemy przedstawiać najważniejsze elementy wprowadzanych przepisów.
Na zlecenie naszych Klientów analizujemy i audytujemy ich sytuację oraz rekomendujemy rozwiązania oraz procedury dopasowane do realiów konkretnej struktury.
