Informujemy, że w dniu 27 stycznia 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę wprowadzającą do Kodeksu pracy pracę zdalną oraz możliwość przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników. To doniosłe zmiany, na które czekali zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 6 lutego 2023 r. Przepisy ustawy dotyczące możliwości kontroli trzeźwości pracowników wejdą w życie po upływie 14 dni od publikacji, tj. 21 lutego 2023 r., natomiast przepisy regulujące pracę zdalną po upływie 2 miesięcy od dnia publikacji, tj. 7 kwietnia 2023 r. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, które wprowadza nowa ustawa.
- PRACA ZDALNA
W odpowiedzi na ‘popandemiczne’ zapotrzebowanie – zgłaszane tak przez pracodawców, jak i przez pracowników – do Kodeksu pracy na stałe wprowadzone zostały przepisy regulujące wykonywanie pracy w formie zdalnej. Zastąpią one dotychczasowe regulacje dotyczące telepracy, które nie sprawdziły się w praktyce. Wprowadzona ustawą definicja pracy zdalnej zakłada, że jest to praca wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Oznacza to, że praca będzie mogła być wykonywana w całości zdalnie lub w tzw. modelu hybrydowym.
Forma wykonywania pracy będzie ustalana przez strony przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia. Szczegóły co do tego, jak w danym zakładzie będzie wyglądało wykonywanie pracy zdalnej, będą ustalane przez pracodawcę z zakładowymi organizacjami związkowymi (w porozumieniu), a w przypadku ich braku w regulaminie pracy. W porozumieniu lub regulaminie konieczne będzie określenie m.in. grupy (grup) pracowników, którzy mogą być objęci pracą zdalną, zasad pokrywania przez pracodawcę kosztów pracy zdalnej, które występują po stronie pracownika, zasad kontroli wykonywania pracy przez pracownika wykonującego pracę zdalną, zasad przestrzegania przez pracownika przepisów BHP.
Co istotne dla rozliczeń pomiędzy stronami stosunku pracy, pracodawca będzie obowiązany do: zapewnienia materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej (ewentualnie wypłaty ekwiwalentu pieniężnego przy korzystaniu przez pracownika z materiałów lub narzędzi własnych) oraz pokrycia kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, co może nastąpić także poprzez wypłatę ustalonego ryczałtu.
Dodatkowo, ustawa przewiduje wprowadzenie tzw. okazjonalnej pracy zdalnej, która będzie mogła być wykonywana na wniosek pracownika, w wymiarze 24 dni w ciągu roku.
- MOŻLIWOŚĆ KONTROLI TRZEŹWOŚCI PRACOWNIKÓW
Nowelizacja Kodeksu pracy przewiduje również możliwość przeprowadzania przez pracodawcę kontroli trzeźwości pracowników za pomocą metod nieinwazyjnych, w przypadku gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub mienia pracodawcy. Oceny niezbędności przeprowadzenia badania będzie każdorazowo dokonywał pracodawca. Dodatkowo, nowelizowane przepisy przewidują także możliwość kontroli pracowników pod kątem obecności w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu (narkotyki, środki odurzające).
Metodę kontroli, sposób oraz częstotliwość jej przeprowadzania pracodawca będzie obowiązany określić w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy albo w obwieszczeniu (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy). Ustawa przewiduje także obowiązek informacyjny po stronie pracodawcy polegający na poinformowaniu pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości lub kontroli pod kątem środka działającego podobnie do alkoholu – w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. W przypadku nowozatrudnionych pracowników, informacje w przedmiocie metod oraz sposobów przeprowadzania kontroli trzeźwości w zakładzie pracy, pracodawca będzie zobowiązany przekazać w formie pisemnej.
Co istotne z punktu widzenia pracowników, informacje wskazujące na nietrzeźwość pracownika w miejscu pracy będą przechowywane w jego aktach osobowych nie dłużej niż przez rok.
W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości pracownika, pracodawca będzie miał zakaz dopuszczenia go do wykonywania pracy. Wskazujemy, że kontrola trzeźwości będzie dotyczyła nie tylko pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę, ale także osób współpracujących z przedsiębiorcom na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym tzw. B2B.
W razie Państwa dalszych pytań, bądź wątpliwości co do tego jak interpretować oraz jak stosować powyższe przepisy, zapraszamy do kontaktu!
