9 grudnia 2021 r. Sąd Najwyższy podjął dwie uchwały, rozstrzygając zagadnienia prawne, które dotyczyły kontrowersyjnej kwestii, jaką jest sposób zastrzegania kar umownych za zwłokę (opóźnienie).
W związku z wcześniejszymi rozstrzygnięciami Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wywołuje wątpliwości to, czy dopuszczalne jest określanie kary umownej w taki sposób, by nie była znana jej maksymalna kwota w momencie zawierania umowy. W praktyce dotyczy to kar umownych za zwłokę albo opóźnienie, które naliczane są za każdy dzień trwania takiego stanu w kwocie ustalonej przez strony w umowie – albo jako procent od pewnej znanej wartości (zwykle wynagrodzenia dłużnika), albo jako określona suma.
W uchwale SN Izby Cywilnej wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 16/21 Sąd odpowiadał na pytanie: „Czy ważne i dopuszczalne jest zastrzeżenie na podstawie art. 483 § 1 KC kary umownej w postaci określonego procentu wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki bez określenia końcowego terminu naliczenia kary umownej ani jej kwoty maksymalnej?”. Skład trzech sędziów SN podjął następującą uchwałę: Dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu ustalonego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeżeli nie określono końcowego terminu naliczania kary umownej ani jej kwoty maksymalnej.
W sprawie o sygn. akt III CZP 26/21 Sąd Najwyższy odniósł się do podobnego zagadnienia prawnego: 1. czy w granicach swobody kontraktowania (art. 353(1) KC) dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za nienależyte wykonanie przez wierzyciela obowiązków wynikających z umowy o roboty budowlane, obejmujących czynności związane z przygotowaniem robót, w postaci określonego procenta wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki bez określenia kwoty maksymalnej kary umownej? 2. czy stosowany w drodze analogii art. 484 § 2 KC może stanowić podstawę prawną miarkowania wierzycielskiej kary umownej?”. W tej sprawie podjęto uchwałę: Dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania albo nienależytego wykonania przez wierzyciela czynności, bez której świadczenie dłużnika w umowie o roboty budowlane nie może być spełnione. Maksymalna wysokość kary umownej nie musi być wyrażona w kwocie pieniężnej; wystarczy, że można ją oznaczyć na podstawie umowy i w świetle okoliczności sprawy.
Uzasadnienia do obu uchwał nie zostały jeszcze opublikowane. Pozwolą one na poznanie argumentacji przyjętej przez Sąd Najwyższy.
Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szczegółowych informacji prosimy o kontakt z dr Ewą Wójtowicz – adwokat@keller.pl, tel. + 48 71 781 84 70.
Powyższe materiały mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady prawnej. Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szerszych informacji, prosimy o kontakt z Kancelarią.
